ایمپکت مقاله چیست ؟ از جمله فاکتورهای بسیار مهم و پرکاربرد جهت سنجش کیفیت علمی مجلات، ایمپکت فاکتور یا ضریب تاثیر مجلات است. ایمپکت فاکتور مقاله یا همان IF )Impact factor)، بستگی به تعداد ارجاعات به مقالات و نوشته‌های علمی مختلف یک مجله دارد. به این ترتیب که با افزایش تعداد استنادات به مدارک علمی مجلات، نمره مجله از نظر ایمپکت فاکتور بالا می‌رود. از ایمپکت فاکتور با عنوان JIF) Journal Impact Factor) یا همان ضریب تاثیر مجلات نیز یاد می‌شود. این ضریب توسط یوژن گارفیلد، بنیانگذار مؤسسه Scientific Information اختراع شد و از سال ۱۹۷۵ تاکنون هر ساله برای مجلات معتبر علمی محاسبه و ارائه می‌شود.
روش محاسبه‌ی ایمپکت مقاله چیست ؟
ایمپکت فاکتور مجله برای یک مجله خاص به این ترتیب به دست می‌آید که تعداد ارجاعات یا استنادات به مقالات و مدارک علمی دیگر مجله مد نظر، در طی دو سال گذشته را به تعداد کل مدارک علمی منتشر شده در طی دو سال اخیر و در مجله مذکور تقسیم می‌کنند و عدد به دست آمده را برابر ضریب تاثیر مجله در نظر می‌گیرند. البته که در سال‌های اخیر انتقاداتی بر نحوه محاسبات این ضریب و به خصوص امکان دستکاری داده‌ها توسط ناشرین مجلات مختلف وارد شده است و محققان بایستی جهت اطمینان از اعتبار مجلات علاوه بر ایمپکت فاکتور از فاکتورها و شاخص‌های دیگر مجلات از جمله ضریب اس جی آر، آیگون فاکتور و… اطلاع داشته باشند.
چگونه به ایمپکت فاکتور مجلات مختلف دسترسی پیدا کنیم؟
پس از یافتن پاسخ به سوال ایمپکت مقاله چیست برای بسیاری از محققان این سوال پیش می‌آید که راه دسترسی به ایمپکت مقاله چیست؟ یافتن ایمپکت فاکتور یا همان ضریب تاثیر مجلات روش‌های مختلفی دارد. سایت ژورنال هاب یکی از منابع معتبر برای دسترسی سریع و آسان به ایمپکت فاکتور مجلات به حساب می‌آید. برای اطلاع از امتیاز مجله از نظر ایمپکت فاکتور، کافی است شماره ISSN مجله مد نظر را در اختیار داشته باشید و مراحل زیر را دنبال کنید:
- وارد سایت ژورنال هاب به آدرس اینترنتی jhub.ir شوید.
- در صفحه اصلی و در کادر جستجو شماره ISSN مجله مد نظر را وارد کنید و عبارت نوشته شده را جست و جو کنید. به عنوان مثال می‌توانید شماره 0030-3992 را که مربوط به ISSN مجله Optics and Laser Technology است، در کادر وارد کنید و با کلیک بر روی علامت ذره بین وارد صفحه اطلاعات مجله شوید.
- پس از وارد شدن به صفحه اطلاعات مجله مد نظر، می‌توانید داده‌های مختلف مرتبط با مجله از جمله ایمپکت فاکتور آن را مشاهده کنید.
معیار ایمپکت فاکتور چگونه به منظور مقایسه مجلات مختلف به کار برده می‌شود؟
یکی از انتقاداتی که همواره به مقایسه مجلات و ارزیابی کیفیت آن‌ها از طریق ایمپکت فاکتور وارده بوده است، مناسب نبودن این شاخص جهت بررسی مجلات در فیلدهای تخصصی مختلف است. به این معنی که در صورتی که قصد داریم مجلات را در زمینههای تخصصی مختلف با یکدیگر مقایسه کنیم، نمی‌توانیم از این شاخص استفاده کنیم. این شاخص تنها به منظور مقایسه مجلات مختلف در یک رشته تخصصی به خصوص کاربرد دارد و زمانی که می‌خواهیم در رابطه با معتبر بودن مجله از نظر رتبه ایمپکت فاکتور اظهار نظر کنیم، بایستی حتماً از نمره ایمپکت فاکتور مجلات بسیار معتبر در رشته تخصصی مد نظر اطلاع داشته باشیم و این نمره را به عنوان معیار و به جهت سنجش کیفیت علمی مجله مد نظر به کار بریم.
روش محاسبه‌ی ایمپکت فاکتور
ایمپکت فاکتور یک مجله برای یک سال مشخص برابر با تعداد ارجاعات انجام شده در آن سال، به مقالات منتشر شده در آن مجله در طول دو سال گذشته، تقسیم بر مجموع تعداد مقالات منتشر شده در آن ژورنال در طی دو سال گذشته است. به عبارتی ایمپکت فاکتور یک مجله در سال y برابر است با مجموع ارجاعات انجام شده در سال y، به مقالات منتشر شده‌ی مجله در سال های y-1 و y-2 تقسیم بر مجموع مقالات چاپ شده توسط آن مجله در سال های y-1 و y-2:
برای مثال برای مجله‌ی Nature، تعداد ارجاعات در سال ۲۰۱۴ به مقالات منتشر شده توسط این مجله در سال ۲۰۱۳ برابر با ۲۹۷۵۳ عدد و تعداد ارجاعات در سال ۲۰۱۴ به مقالات منتشر شده توسط این مجله در سال ۲۰۱۲ برابر با ۴۱۹۲۴ عدد می باشد. همچنین، این مجله در سال ۲۰۱۳ تعداد ۸۶۰ مقاله علمی و در سال ۲۰۱۲ تعداد ۸۶۹ مقاله علمی چاپ کرده است. پس ایمپکت فاکتور مجله Nature در سال ۲۰۱۴ برابر با ۴۱/۴۵۶ بوده است:
این بدان معناست که به طور متوسط هر یک از مقالات منتشر شده در این مجله طی سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ تقریباً ۴۱ استناد (Citation) در سال ۲۰۱۴ داشته‌اند. توجه داشته باشید که ایمپکت فاکتورهای سال ۲۰۱۴ در سال ۲۰۱۵ گزارش می‌شوند؛ بنابراین تا زمانی که تمام مقالات سال ۲۰۱۴ یک مجله توسط موسسه نمایه کننده پردازش نشوند امکان محاسبه ایمپکت فاکتور وجود ندارد.
مجلات جدیدی که از اولین مقاله خود نمایه می‌شوند، پس از گذشت دو سال از نمایه شدن ایمپکت فاکتور دریافت خواهند کرد؛ چون محاسبه ایمپکت فاکتور به مشخص بودن تعداد مقالات دو سال و تعداد ارجاعات به آن مقالات نیاز دارد.